Σύμφωνα με το Π.Δ 1/2007 (άρθρα 2 και 3) καθιερώθηκε η 30η Σεπτεμβρίου ως ημέρα μνήμης των εθνικών μας ευεργετών. Ο εορτασμός αυτός έχει σκοπό να τονίσει ιδιαίτερα και να υπενθυμίζει ότι η πολιτεία δεν ξέχασε και τιμάει με την πρέπουσα επισημότητα τους Εθνικούς μας Ευεργέτες, που πολλά έπραξαν για την πρόοδο του Γένους των Ελλήνων και ολόκληρης της Ρωμιοσύνης. Οι σχετικές εκδηλώσεις περιλαμβάνουν δοξολογίες, καταθέσεις στεφάνων και ομιλίες για να εξαρθεί η φιλανθρωπική δράση πλούσιων Ελλήνων, οι οποίοι με τις δωρεές τους συνέβαλαν στην οικονομική και κοινωνική πρόοδο της χώρας μας.
Από τους ευεργέτες που συνδέονται άμεσα ή έμμεσα με την περιοχή μας, αλλά και τους ονομαστούς εκείνους που συνέβαλαν στην ίδρυση και λειτουργία, έως και σήμερα σε πολλές περιπτώσεις, σπουδαίων έργων, μνημονεύουμε με ευαρέσκεια τους κάτωθι:
Την Ελένη Δημητρίου, με δωρεά της οποίας ιδρύθηκε το 1934 το Νοσοκομείο της Φλώρινας, το οποίο και παραχωρήθηκε στο κράτος το 1957.
Τον έμπορο Κωνσταντίνο Μπέλιο, από την Κοζάνη, μεταξύ των ευεργεσιών του οποίου ξεχωρίζουν: 1) η ίδρυση της Αρχαιολογικής Εταιρίας Αθηνών, το 1837, 2) η ίδρυση του δημοτικού νοσοκομείου στην ΕΛΠΙΣ Αθηνών και 3) η οικονομική ενίσχυση της Φιλεκπαιδευτικής Εταιρίας, το 1837.
Τους εμπόρους αδελφούς ΜΑΝΘΟ ΚΑΙ ΓΕΩΡΓΙΟ ΡΙΖΑΡΗ από το Ζαγόρι της Ηπείρου, που ευεργέτησαν τη χώρα μέσω: α) ενίσχυσης της Ελληνικής Επανάστασης, β) και ενίσχυσης της ίδρυσης της Ριζαρείου Εκκλησιαστικής Σχολής.
Τον έμπορο Ιωάννη Παπάφη, από τη Θεσσαλονίκη που ευεργέτησε την Ελλάδα: 1) Ενισχύοντας γενναιόδωρα την Επανάσταση του 1821 και την 1η ελληνική κυβέρνηση του Ι. Καποδίστρια, 2) χρηματοδότησε το Πανεπιστήμιο Αθηνών και το Πολυτεχνείο και 3) χρηματοδότησε πολλά ορφανοτροφεία, ενώ ίδρυσε το σημερινό Παπάφειο ορφανοτροφείο.
Τον γουνέμπορο Ζώη Καπλάνη από τα Ιωάννινα, μεταξύ των αγαθοεργιών του συγκρατούμε τη δωρεά σημαντικών χρηματικών ποσών στις εκκλησιαστικές σχολές της Πάτμου και του Αγίου Όρους.
Τον επίσης γουνέμπορο Μιχαήλ Τοσίτσα από το Μέτσοβο που ευεργέτησε την πατρίδα του μέσω: 1) οικονομικής ενίσχυσης της Ελληνικής Επανάστασης και εξαγοράς Ελλήνων αιχμαλώτων από τα σκλαβοπάζαρα των Τούρκων και 2) χρηματοδότηση του Αρσάκειου Παρθεναγωγείου, του Πανεπιστημίου και του Πολυτεχνείου της Αθήνας.
Τον έμπορο Γεώργιο Σταύρου από τα Ιωάννινα που στήριξε την επανάσταση και ήταν μέλος της ΦΙΛΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΙΑΣ. Ευεργέτησε την Ελλάδα με: 1) την ενίσχυση την Επανάστασης με πολεμοφόδια, 2) Προώθηση του φιλελληνισμού και συνεργασία με τον Καποδίστρια και 3) ίδρυση ή χρηματοδότηση νοσοκομείων, βιβλιοθηκών, μοναστηριών κτλ, πριν και μετά την απελευθέρωση.
Τον επιχειρηματία Κωνσταντίνο Ζάππα, από το Τεπελένι της Βορείου Ηπείρου, που και ως κληρονόμου του εξαδέλφου του Ευάγγελου Ζάππα: 1) μερίμνησε για την ανέγερση (1874-1888) του Ζαππείου Μεγάρου στην Αθήνα και του πρότυπου Ζάππειου παρθεναγωγείου στην Κωνσταντινούπολη και 2) συνέβαλε στην αναβίωση των Ολυμπιακών Αγώνων.
Τον μεγαλύτερο έμπορο υφασμάτων της εποχής του στην Αλεξάνδρεια των Ελλήνων στην Αίγυπτο, Γεώργιο Αβέρωφ, από το Μέτσοβο της Ηπείρου. Ευεργέτησε την Ελλάδα, μεταξύ των άλλων, με: α) την αναμόρφωση του Παναθηναικού σταδίου, β) την ανέγερση της σχολής Ευελπίδων και γ) τη χορηγία 2.500.000 χρυσών φράγκων για τη ναυπήγηση του θρυλικού θωρηκτού Αβέρωφ.
Τον Γεώργιο Σίνα, μεγαλύτερο γαιοκτήμονα και ιδιοκτήτη αρχοντικών οικιών στην Αυστροουγγαρία της εποχής του. Προσέφερε αστρονομικά χρηματικά ποσά σε φιλανθρωπικά και πνευματικά ιδρύματα του ελληνικού κράτους, όπως: α) το μετέπειτα Αρσάκειο, β) το Πανεπιστήμιο Αθηνών, γ) την Αρχαιολογική Εταιρία. Ίδρυσε το Αστεροσκοπείο στον λόφο των Νυμφών της Αθήνας και φρόντισε για τον εξοπλισμό του κτηρίου με κατάλληλα μετεωρολογικά και αστρονομικά όργανα.
Τον Κωνσταντινοπολίτη τραπεζίτη και πολιτικό Ανδρέα Συγγρό. Κατασκεύασε το Δημοτικό θέατρο Αθηνών, το παλαιό αρχαιολογικό μουσείο Ολυμπίας, το αρχαιολογικό μουσείο Δελφών κ.ά. Μετά το θάνατο του, η γυναίκα του δώρισε το Μέγαρο Ανδρέα Συγγρού για να στεγάσει το Υπουργείο Εξωτερικών. Η ίδια χρηματοδότησε την κατασκευή του πρότυπου δερματολογικού νοσοκομείου Ανδρέα Συγγρός.
Φλώρινα, 30.09.2017
Δημήτρης Σκενδέρης
Κλ. ΠΕ01